Göz tansiyonu, tıbbi adıyla glokom, göz içi basıncının normalin üzerine çıkmasıyla görme sinirine zarar veren ciddi bir göz hastalığıdır. Sinsi ilerlediği için çoğu zaman kişi fark etmeden görme kaybına neden olabilir. Dünyada geri dönüşü olmayan körlüğün en sık nedenlerinden biridir.
Göz Tansiyonu (Glokom) Türleri Nelerdir?
Glokomun birkaç farklı türü vardır:
- Açık açılı glokom: En yaygın türdür. Göz içi basıncı yavaş yavaş artar, kişi genellikle geç fark eder.
- Kapalı açılı glokom: Ani gelişir. Gözde kızarıklık, şiddetli ağrı ve bulanık görme gibi belirtilerle acil müdahale gerektirir.
- Doğumsal glokom: Bebeklerde doğuştan göz içi basıncı yüksektir.
- Sekonder (ikincil) glokom: Travma, ilaçlar, başka hastalıklar sonucu gelişir.
Göz Tansiyonu (Glokom) Kimlerde Görülür?
Herkeste olabilir ancak bazı gruplarda risk daha yüksektir:
- 40 yaş üstü bireyler
- Ailesinde glokom öyküsü olanlar
- Şeker hastalığı (diyabet) olanlar
- Hipertansiyon hastaları
- Migreni olanlar
- Uzun süre kortizon kullananlar
- Miyop ya da hipermetrop olanlar
Göz Tansiyonu (Glokom) Risk Faktörleri Nelerdir?
Göz tansiyonu için risk faktörleri şunlardır:
- Yüksek göz içi basıncı
- Yaşlanma
- Genetik yatkınlık
- Göz yaralanmaları
- Uzun süreli steroid (kortizon) kullanımı
- Damar hastalıkları
- Sigara ve alkol kullanımı
- Uyku apnesi
Göz Tansiyonu (Glokom) Belirtileri Nelerdir?
Glokom genellikle belirti vermeden ilerler. Ancak bazı durumlarda şu belirtiler görülebilir:
- Görme alanında daralma
- Gözde ağrı ve baskı hissi
- Gözde kızarıklık
- Baş ağrısı
- Işıkların etrafında hareler görme
- Ani görme kaybı (kapalı açılı glokomda)
Göz Tansiyonu Baş Ağrısı Yapar mı?
Evet, özellikle kapalı açılı glokom türü ani ve şiddetli baş ağrısına yol açabilir. Göz çevresinde zonklayıcı ağrılarla birlikte mide bulantısı da görülebilir. Bu durum acil müdahale gerektirir.
Göz Tansiyonu Neden Olur?
Göz içindeki sıvı dengesi bozulduğunda basınç artar. Bu basınç zamanla göz sinirine zarar verir. Nedenleri arasında:
- Göz içi sıvısının yeterince boşalamaması
- Göz yapısal bozuklukları
- Kortizonlu ilaçların uzun süreli kullanımı
- Göz travmaları
- Bazı sistemik hastalıklar (şeker, hipertansiyon)
Göz Tansiyonunun İdeal Seviyesi Kaçtır?
Göz içi basıncı genellikle 10 ila 21 mmHg arasında olmalıdır. Ancak bazı kişilerde 21 altında olsa da glokom gelişebilir. Bu nedenle sadece basınca değil, göz sinirinin durumu da değerlendirilir.
Göz Tansiyonu Kaç Olmalı?
İdeal değer kişiye göre değişebilir. Tedavi sürecinde doktor, sinir hasarını durduracak en uygun basınç seviyesini hedefler. Örneğin bir kişide hedef 15 mmHg olabilirken, bir başkasında 12 mmHg olabilir.
Glokom (Göz Tansiyonu) Nasıl Teşhis Edilir?
Teşhis için göz doktoru aşağıdaki yöntemleri uygular:
- Göz içi basınç ölçümü (tonometri)
- Görme alanı testi
- Göz dibi (optik sinir) muayenesi
- OCT (optik sinir tomografisi)
- Göz açısı değerlendirmesi (gonioskopi)
Erken teşhis, görme kaybını durdurmak için çok önemlidir.
Göz Tansiyonu (Glokom) Nasıl Tedavi Edilir?
Glokom tedavisinde amaç, göz içi basıncını düşürerek görme sinirini korumaktır:
- Damla tedavisi: En yaygın kullanılan yöntemdir. Göz tansiyonunu düşüren ilaçlar düzenli kullanılır.
- Lazer tedavisi: Açık veya kapalı açılı glokomda uygulanabilir.
- Cerrahi müdahale: İlaç ve lazerin yetersiz kaldığı durumlarda yapılır.
Tedavi ömür boyu sürebilir. Damla kullanımı asla aksatılmamalıdır.
Glokom (Göz Tansiyonu) Hakkında Sık Sorulan Sorular
Glokom tamamen iyileşir mi?
Hayır, mevcut hasar geri döndürülemez. Ancak ilerlemesi durdurulabilir.
Sadece yüksek göz tansiyonu varsa glokom sayılır mı?
Hayır. Sinir hasarı olmadan sadece tansiyon yüksekliği varsa “oküler hipertansiyon” denir.
Glokom gözlükle geçer mi?
Hayır. Gözlük numarası ile ilgisi yoktur.
Glokom olanlar kör olur mu?
Tedavi edilmezse görme kaybı ilerler ve körlüğe yol açabilir. Ancak tedaviyle bu risk önemli ölçüde azalır.
Sonuç: Glokom sinsi ilerleyen ama erken teşhisle kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Gözde bir sorun hissetmeseniz bile, özellikle risk grubundaysanız düzenli göz muayenesi ihmal edilmemelidir. Unutmayın, kaybedilen görme geri gelmez ama korunabilir.